Có khi nào bạn “bị” một người nói là “Sao sến quá vậy mày?”, hay “Mặc đồ sao sến quá vậy?”, “Anh nói chuyện nghe sến quá đi”… Tiếng Việt nhiều tầng nhiều nghĩa lắm. Mà đôi khi gặp quá nhiều ngữ cảnh có sử dụng từ sến rồi vẫn không hiểu sến là gì? Rồi cả ngay khi hỏi lại đứa bạn là “Sến là gì mày? Sao lại nói tao sến?” thì lại chỉ nhận được câu trả lời ngắc ngứ. Vậy sến là gì mà cả người nói cũng không hiểu ý nghĩa của nó? Cùng La Factoria Web tìm hiểu ngay nào.
Sến là gì? Ý nghĩa của từ sến
Theo từ điển tiếng Việt thì sến có 2 nghĩa với 2 từ loại khác nhau là:
Sến (danh từ). Dùng để chỉ loài cây to cùng họ với cây vú sữa, gỗ tốt, không mọt, dùng để làm nhà hoặc đóng đồ đạc. Đặc điểm của loài cây lá mọc rất sát nhau, có láng mịn và thơm, gỗ có chất dầu, thường dùng để đóng thuyền.
Sến (tính từ). Dùng để chỉ hành động, lời nói, cử chỉ, sự vật có sức lãng mạn quá mức, ủy mị, sướt mướt, văn thơ quá nhiều, không tự nhiên và khiến đối phương ngại ngùng, xấu hổ.
Thực chất, thì sến được hiểu theo nghĩa của từ sến (tính từ) nhiều nhất. Và trong giao tiếp hàng ngày, đoạn câu được trình bày ở đầu bài thì sến được hiểu nghĩa tương tự với nghĩa từ sến với vai trò là tính từ.
Song với sự phát triển của tiếng Việt để thích ứng với nhiều hoàn cảnh giao tiếp, cũng như bộc lộ rõ hơn thái độ, cảm xúc thì từ sến diễn tả ý nghĩa khác nhau trong các trường hợp cụ thể. Vậy trong những trường hợp đó sến là gì? Trước tiên chúng ta cần sơ lược qua nguồn gốc của từ sến.
Nguồn gốc sử dụng từ sến
“Sến” quả là muôn hình vạn trạng, nhưng nếu cắc cớ hỏi lại: “Sến” là gì ? thì e rằng người vừa bình phẩm cũng… ngắc ngứ vì không thể giải thích một cách thỏa đáng.
Nhà ngôn ngữ học Cao Xuân Hạo cho rằng, từ sến bắt nguồn từ “sen” trong “con sen”- từ gốc Pháp vào những năm 30, 40 của thế kỳ XX dùng để chỉ cô giúp việc ở miền Bắc. Nhưng nghĩa này so với ý nghĩa thường dùng của từ sến bây giờ xem ra khó được nhiều người đồng ý.
Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Phan lại cắt nghĩa sến vốn có nguồn nguyên từ cụm từ là “Maria Sến”- đọc theo lối Việt hóa tên nữ diễn viên người Áo Maria Schell. Cô Schell trở thành hiện tượng ở các đô thị miền Nam đầu những năm 1960, sau khi thủ vai một vũ nữ hộp đêm hát múa một cách khiêu khích, bốc lửa trong phim Anh em nhà Karamazov – Hollywood dựng năm 1958 theo tác phẩm của đại văn hào Nga Dostoievsky.
Từ Mari Sến thoạt tiên được dùng như một biến âm của Maria Schell để chỉ dạng hành động thái quá của giới trẻ. Đáng chú ý rằng bài Mambo Italiano mà cô Sến Tây trình diễn không liên quan gì đến tốc độ của nhạc sến Ta. Cứ cho rằng “sến” có nguồn gốc từ phiên âm tiếng nước ngoài, nhưng chắc hẳn phải có một sự tương hợp với từ sẵn có trong nước thì người ta mới đọc Schell thành Sến chứ không phải thành Seo hay Cheo gì đó.
Lại có những thông tin cho rằng sến là cách chỉ loại nhạc vàng như ngày nay. Hồi đó các ca sĩ hát nhạc vàng thường bị chê là sến. Ca sĩ Hương Lan, mấy năm trước phát biểu trên báo: “Tôi không biết những người hay dùng từ sến để chê một bài nào đó, họ có hiểu sến là gì hay không; hay cái gì không thích thì đều cho là sến. Cũng như từ cải lương vậy, đó là một loại hình nghệ thuật, sao mọi người có thể tùy tiện sử dụng mỗi khi muốn chê cái gì đó (sao sến quá, sao cải lương quá). Tôi xem đó là sự chọc ghẹo, coi thường và nhục mạ rất tệ hại”.
Sến còn có mặt trong công cụ chơi nhạc có tên là đàn sến thường có trong trình diễn âm nhạc tài tử ở miền Tây Nam Bộ ngày nay. Trong đó, đàn sến có thể coi là “người phát ngôn” lâu đời và chủ chốt của dòng nhạc tài tử. Nó có mặt cả trong dàn nhạc tuồng.
Rất có thể thuở xưa, khi nghe một bản đàn tài tử cải lương chơi bằng đàn sến thật hay, người nghe đã thấy âm nhạc đó sao mà tình cảm quá, sao mà ướt át, ủy mị quá mà thốt lên: “Chơi thế này mới gọi là sến!”. Và sến xuất hiện ngay lúc đó nhỉ? Sến đã trở thành tính từ đồng nghĩa với mùi mẫn, tình cảm, đi vào lòng người.
Nhìn chung, có thể hiểu sến có nguồn gốc từ thời Pháp, dùng để chỉ hoặc nhắc đến 1 hành động, cử chỉ, đi đứng ăn mặc, cách nói… vượt quá sự bình thường trong cuộc sống này. Hay nói cách khác là làm quá lên để gây sự chú ý, kích thích sự tò mò của người khác. Đay là cách hiểu tổng quan nhất cho mọi nghĩa của từ sến.
Sến là gì trên Facebook?
Từ sến ngày nay được sử dụng rất nhiều trong giao tiếp hàng ngày với tư cách là tính từ, để chỉ sự bộc lộ tình cảm quá đà. Sến là chỉ cách nc ướt át, kiểu tình cảm thái quá khiến đối phương ngại ngùng, xấu hổ. Hay cũng chỉ những trang phục lòe loẹt, không hợp thời, nhìn có vẻ “quê quê”.
Sến trên facebook còn dùng để nói về những ca khúc bolero ướt át, ca từ tình cảm, lãng mạn…
Một số câu nói thường sử dụng từ sến trên mạng xã hội để bạn hình dung được nghĩa của từ sến là gì.
- Anh nói chuyện sến quá! Em nổi da gà rồi đây nè.
- Nhạc này nghe sao sến quá mày.
- Nghe nhạc sến không em ơi.
- Tui chia tay ông đó rồi. Ổng sến quá, không hợp với tui.
Cộng đồng mạng xã hội thường hiểu nghĩa sến là như vậy. Đơn giản và ngắn gọn. Hầu như nghĩa của từ sến với danh từ là chỉ một loại cây thì không được nhiều người biết đến và sử dụng.
Nhạc sến là gì?
Hồi đó, một số hãng phát hành băng đĩa ở Sài Gòn cho ra hàng loạt sản phẩm gắn mác nhạc vàng. Nhạc vàng khi đó chỉ những bản tình ca theo thẩm mỹ đương thời, ngoài đề tài tình yêu đôi lứa, tình yêu quê hương, đương nhiên lồng vào những nội dung mang tính chính trị.
Không mấy ai tìm cách định nghĩa nhạc sến. Cách gọi này mang tính chủ quan nhiều hơn, trong đó sến có thể vẫn chỉ là tính từ. Nó thể hiện sự cảm nhận, và nhiều khi một thái độ đối với âm nhạc hơn là gọi tên một dòng nhạc.
Sau đó có dòng nhạc phát triển rất nhanh ăn sâu vòng lòng quần chúng, dòng nhạc trữ tình, mùi mẫn dễ nghe nhưng giai điệu du dương và có một giai đoạn bị một số tầng lớp ghét nên áp cho cái tên “nhạc sến”. Nhưng hiện nay dòng nhạc này được các người trung niên, cao tuổi rất thích nghe vì nhạc nhẹ, ca từ dễ nghe.
Nhạc sến hay thơ sến là những bài hát được nhiều người yêu thích với ca từ dễ nghe đặc biệt là những người lớn tuổi U40. Sến trong âm nhạc thường là những bài hát chữ tình mang âm hưởng nhẹ nhàng, sâu lắng và nhiều cảm xúc. Những bài nhạc sến trong tình yêu thường gắn với hình ảnh sông, trăng, biển, rừng… để miêu tả tình yêu đôi lứa.
Tin nhắn sến là gì?
Sến trong tin nhắn sến cũng có nghĩa là sự làm thái quá, không giống như cách sử dụng ngôn từ bình thường, sử dụng quá nhiều tình cảm, cảm xúc, nói những câu văn thơ, đầy lòng trắc ẩn.Tin nhắn sến thường được các bạn nam gửi cho các bạn nữ bởi vì đa phần cách sử dụng ngôn từ của các bạn nam khi muốn bày tỏ tình cảm thì hơi gượng gạo và cố tình sử dụng những câu nói văn thơ khiến cho các bạn nữa thấy “bất bình thường”, “ngọt ngào quá mức” và đó trở thành tin nhắn sến.
Một số tin nhắn sến dùng để tán tỉnh:
- Nếu như em là một ổ bánh ga tô ngọt ngào thì anh chính là ngọn nến lung linh và cắm lên em mỗi ngày nhé.
- Sau khi em nhận được tin nhắn này của anh thì chắc chắn rằng em đã nằm gọn vào trong trái tim của anh rồi đó.
- Hỏi thế gian tình là gì mà sao anh lại ngắm nhìn người mình yêu như vậy.
- Anh nguyện là ánh nắng để cho bông hoa xinh đẹp như em đẹp rực rỡ mỗi ngày.
- Đừng tìm kiếm gì nữa, hãy yêu anh đi vì em đã có sẵn một thứ rồi, anh đang yêu em rồi nè.
- Anh bảo em xinh quá như vậy. Để cho anh cứ mãi ngắm nhìn sắc đẹp của em liên tục như vậy.
- Hôm nay sinh nhật của em, anh trân trọng gửi đến em một món quà đó chính là anh, một trái tim luôn luôn hướng về em.
- Yêu em đó chính là mệnh lệnh của trái tim anh.
- Hôm qua ở trong giấc mơ, anh đã tìm em khắp nơi để tìm lại chính trái tim của anh bởi vì em đã đánh cắp nó đi mất rồi. Bây giờ thì anh không cần em trả lại nữa, chỉ cần em trả cho anh tình yêu của em thôi đó.
- Với ánh nhìn đầu tiên của em đã chính thức cướp đi linh hồn của anh, đến cái nhìn thứ hai thì thân xác của em đã thuộc về em. Còn bây giờ thì cả cuộc đời này của anh sẽ dành cho em.
- Em có tin vào tình yêu sét đánh hay không? Nếu như không thì bây giờ đã đến lúc em tin rồi đó bởi vì anh chính là nạn nhân của tình yêu đó.
- Nếu như có một người nào luôn chờ, yêu thì hy vọng em sẽ cùng chung bước với người đó ở trên đường này… và người đó đang nói với em điều này đó, em sẽ nghĩ gì nào?.
- Nếu như một hạt cát nói được câu “Anh yêu Em” thì anh sẽ muốn tặng em tất cả các bãi cát ở trên thế gian này đó, em biết không?
- Em và anh đều biết rằng chúng ta không phải là tình đầu của nhau, nhưng anh hy vọng cả 2 chúng ta sẽ là người cuối cùng của nhau kể từ ngày hôm nay nha.
- Không ai có thể hiểu hết về nhau rồi mới đi đến hôn nhân. Chúng ta sẽ cố gắng tìm hiểu nhau hơn, cùng chia sẻ với nhau những niềm vui, nỗi buồn ở trong cuộc sống này. Em làm vợ anh nhé.
- Em có tin vào tình yêu từ ngay cái nhìn đầu tiên không? Em hãy để anh đi qua một lần nữa nhé.
- Người ta nói tình yêu sẽ phải trả giá, hãy nói cho anh biết em cần bao nhiêu?
- Có phải cha em là một tên trộm không? Bởi vì ông ấy đã đánh cắp mất những vì sao ở trên trời và đưa chúng vào mắt em đó.
- Chân em có đau lắm không khi chạy suốt đêm ở trong những giấc mơ của anh vậy.
- Xin hỏi, em có bản đồ không? Anh cứ bị lạc hoài ở trong mắt em đó.
Sến trong tình yêu là gì?
Khi yêu, ta có thể làm những việc “rất sến” mà lại không biết mình đang “sến”. Tình yêu nhờ những cái “sến sến ấy” sẽ ngày một mặn nồng và tình cảm hơn. Thế nhưng, đôi khi “sến quá liều” thì nó lại trở nên khá…cải lương. Thậm chí, còn khiến cho đối phương từ xúc động trở nên “bất động” vì xấu hổ.
Không phủ nhận rằng khi yêu nhau ai cũng muốn có những giây phút lãng mạn bên người mình yêu, nhưng như thế nào được gọi là lãng mạn lại tùy vào suy nghĩ của mỗi người. Có một số người có xu hướng lãng mạn thái quá, trường hợp ấy hay được teen xếp vào loại: “sến như con hến”. Mặc dù bị mang tiếng “sến”, thế nhưng, một số teen vẫn cảm thấy thích thú với những cách “sến yêu” của mình.
Ví dụ những hành động dưới đây để cho hiểu sến trong tình yêu có nghĩa là như thế nào.
Bạn Nam từ những kinh nghiệm học hỏi từ phim và những hướng dẫn từ internet, anh chàng hì hục làm theo để kỉ niệm 1 năm yêu nhau với bạn gái. Anh chàng mua nào là bong bóng, nến, hoa, và đủ thứ khác. Để chuẩn bị chu đáo cho “ngày trọng đại” ấy, bạn Nam phải mất hơn 1 tuần toàn tâm toàn lực, lang thang trên khắp các đường phố để tìm mua cho đủ chuẩn. Không chỉ thế, bạn Nam còn bỏ thêm bao nhiêu tiền để chuẩn bị một bữa tối thật lãng mạn ở nhà hàng.
Vào cái ngày quan trọng đó, chẳng ngại ngùng trước bàn dân thiên hạ, Nam phát biểu những lời nồng thắm đến mức những người xung quanh phải “rợn”. Nối tiếp bạn Nam hát một bản tình ca rồi hét to: “Anh yêu em”. Chưa đủ độ “ bốc”, anh chàng còn kèm theo màn “ôm hôn thắm thiết”. Tuy rất xúc động, nhưng bạn gái của bạn Nam cũng trở nên “bất động”. Cô nàng tuy hạnh phúc vì sự nhiệt tình của bạn trai, nhưng cũng mắc cỡ đến muốn “chui luôn xuống đất”.
Còn trường hợp này nữa: Bạn Anh nói về người yêu là: “Bạn trai cũ của mình “sến lắm”. Không chỉ nói về cách thể hiện tình cảm mà ngay cả về cách ăn mặc, lối sống và suy nghĩ cũng vượt quá mức bình thường. Một lần, đang yên đang lành thì trời mưa, anh ấy nắm chặt tay mình…bắt mình đi mưa với anh cho tình cảm. Kết quả tình cảm mình chẳng thấy, chỉ thấy lạnh run và về hắt xì cả tuần không khỏi.
Vậy bạn đã hiểu được sến trong tình yêu có nghĩa là gì chưa? Đó là những hành động, cử chỉ, lời nói quá mức bình thường.
Các cụm từ có sử dụng từ sến
Những cụm từ đi với sến ta thường hay gặp là sến sẩm, sến súa, sên sến… để biểu đạt tính chất, trạng thái của hành động, sự vật, sự việc.
Nếu ai đó nói với bạn là bạn sến sẩm thì không có ý nghĩa chê bai nhiều, chỉ là cho rằng hành động hơi lãng mạn quá thôi. Còn nếu ai đó nói với bạn trang phục của bạn sến thì có nghĩa là bộ trang phục đó không phù hợp lắm. Như vậy hiểu được nghĩa của từ sến là gì trong nhiều trường hợp giúp bạn phản ứng với từng trường hợp cụ thể hơn.
