Để ghi nhớ kiến thức cũng như học thuộc nhanh các bài học người ta thường dùng sơ đồ tư duy. Để lập được sơ đồ tư duy cũng chính là một nghệ thuật. Bài viết sau đây, lessonopoly sẽ hướng dẫn bạn cách làm, cách vẽ sơ đồ tư duy đẹp đơn giản. Hãy cùng theo dõi bạn nhé!
Sơ đồ tư duy là gì?
Sơ đồ tư duy là một loại đồ thị giúp sắp xếp các thông tin một cách trực quan.
Thông thường, một sơ đồ tư duy sẽ xuất phát từ một ý tưởng chính, với các ý tưởng hỗ trợ phân nhánh từ nó theo thứ tự phi tuyến.
Sơ đồ tư duy (Mindmap) là phương pháp ghi chép nhanh chóng, tận dụng khả năng nghe, nhìn, xử lý thông tin và hệ thống hóa chúng lại. Trong học tập sử dụng sơ đồ tư duy là phương pháp sử dụng những ký hiệu, hình ảnh sinh động minh họa giúp cho chúng ta ghi nhớ bài dễ dàng và hiệu quả hơn. Trong công việc, sơ đồ tư duy được sử dụng như một công cụ để phân tích vấn đề mang lại hiệu quả cao. Phương pháp này giúp cho bạn dễ dàng nắm bắt, xâu chuỗi vấn đề, liên kết những đối tượng đơn lẻ. Sử dụng sơ đồ tư duy kết hợp khai thác được các khả năng tư duy của não bộ.
Trước đây, sơ đồ tư duy phần lớn chỉ được sử dụng cho đối tượng là học sinh, sinh viên trong mỗi mùa thi để hệ thống hóa kiến thức. Tuy nhiên, hiện nay nó đã và đang được nghiên cứu và sử dụng rộng rãi trên mọi lĩnh vực, mọi đối tượng sử dụng.
Thay vì bạn sử dụng một câu văn để mô tả thì sơ đồ tư duy sử dụng những hình ảnh minh họa, những keyword, đường nối và những mũi tên biểu thị theo quy tắc vừa thể hiện được dạng thức đối tượng, vừa biểu thị được quan hệ nhiều chiều giữa chúng. Giữa những khái niệm, những nội dung quan trọng có liên hệ, liên quan đến nhau.
Cách vẽ sơ đồ tư duy
Bắt đầu với một ý tưởng trung tâm
Thông thường, sơ đồ tư duy bắt đầu với một ý tưởng trung tâm, chẳng hạn như “Chất lượng của nhà phát minh và người sáng lập công ty.”
Đặt ý tưởng trung tâm đó vào giữa sơ đồ tư duy của bạn và phân nhánh các ý tưởng hỗ trợ của bạn xung quanh nó. Tập trung vào một từ khóa cho mỗi ý tưởng.
Sau đó, chia nhỏ những ý tưởng đó bằng cách sử dụng các nhánh hoặc điểm ghi chú.
Hãy đưa ra ý tưởng thiết kế cho sơ đồ tư duy
Nếu bạn có kế hoạch chia sẻ sơ đồ tư duy của bạn trong một bài thuyết trình, bài đăng trên blog, hoặc bất kỳ hình thức nội dung dài nào mà bạn muốn thu hút độc giả, hãy đưa ra một ý tưởng thiết kế cho sơ đồ tư duy của bạn.
Ý tưởng thiết kế của bạn sẽ xác định loại hình ảnh hỗ trợ nào mà bạn đính kèm, màu sắc bạn sử dụng, và cách bạn chọn để bố trí sơ đồ tư duy của mình.
Các hình ảnh hỗ trợ trên giúp minh họa cho từng ý tưởng mà nó tách khỏi ý tưởng của “tư duy thiết kế.
Sử dụng nhiều màu sắc để phân biệt các ý tưởng
Chọn màu sắc không chỉ quan trọng trong việc giúp cho thiết kế của bạn trông đẹp mắt hơn. Nó cũng góp một phần quan trọng để làm cho sơ đồ của bạn dễ đọc hơn.
Màu sắc có thể giúp bạn sắp xếp thông tin và thu hút sự chú ý đến các điểm cụ thể.
Nó cũng giúp bạn gây ấn tượng với khách hàng tiềm năng khi bạn tạo một lời đề nghị. Truy cập mẫu lời mời làm việc để có thêm nhiều ý tưởng.
Các ý tưởng hỗ trợ trong sơ đồ tư duy ở trên đều có các màu sắc khác nhau, giúp dễ dàng phân biệt chúng.
Điều này làm cho sơ đồ tư duy dễ nhìn hơn.
Tránh làm lộn xộn thiết kế sơ đồ tư duy
Trong một số trường hợp cụ thể, như bạn chia sẻ sơ đồ tư duy của mình lên mạng xã hội hoặc trong một bài blog, bạn có thể sẽ muốn làm cho sơ đồ tư duy của bạn đặc biệt bắt mắt, với nhiều hình ảnh trang trí.
Một thiết kế đơn giản và trực tiếp sẽ hiệu quả khi bạn muốn truyền đạt thông tin rõ ràng nhất có thể, như trong một báo cáo hoặc bản thuyết trình nội bộ.
Một hình nền trung tính với một vài màu nhấn sẽ giúp ngăn chặn thiết kế sơ đồ tư duy của bạn trông lộn xộn và thừa thãi.
Sử dụng độ rộng đường khác nhau
Phân cấp thị giác tất cả chỉ là tạo ra các trọng lượng hình ảnh khác nhau bằng cách thay đổi kích thước, hình dạng, màu sắc, vị trí và mật độ khác nhau.
Ví dụ, trong mẫu sơ đồ tư duy này, mật độ cảm nhận của các hình dạng tạo ra hai cấp độ phân cấp, một ý tưởng trung tâm dày đặc, đầy (và trực quan) được bao quanh bởi các ý tưởng nhẹ hơn, được phác thảo. Đặt đơn giản hơn, màu đậm hơn thì yêu cầu sự chú ý nhiều hơn!
Sử dụng các vòng tròn có kích thước khác nhau để tạo một hệ thống phân cấp trực quan
Một cách khác để tạo một hệ thống phân cấp trực quan là sử dụng các hình dạng có kích thước khác nhau trong sơ đồ tư duy của bạn.
Đưa ra ý tưởng cấp cao vào vòng tròn lớn hơn và các ý tưởng hỗ trợ vào vòng tròn nhỏ hơn.
Điều này chỉ ra rằng các ý tưởng hỗ trợ là một phần của một tổng thể lớn hơn.
Xem thêm: 13+ cách học thuộc nhanh thần tốc, nhớ siêu lâu, vượt qua mọi kỳ thi
Xem thêm: Từ láy là gì? Định nghĩa, phân loại và tổng hợp kiến thức cơ bản về từ láy cơ bản nhất
Sử dụng đường thẳng kép để tạo cấu trúc phân cấp trực quan
Tuy nhiên, một cách khác nữa để tạo hệ thống phân cấp trực quan cho sơ đồ tư duy của bạn là nhân đôi các đường kết nối chính.
Trong mẫu sơ đồ tư duy bên dưới, các ý tưởng hỗ trợ (lưu trữ, biểu mẫu và tạo) kết nối với ý tưởng trung tâm bằng các đường thẳng kép,
Sau đó, các ý tưởng hỗ trợ tách ra từ chứng chỉ sử dụng các đường thẳng đơn.
Một lần nữa, chỗ nào càng đậm, thì càng thu hút sự chú ý đến phần đó trong sơ đồ tư duy của bạn.
Sử dụng mã màu các nhánh khác nhau
Như đã đề cập, màu sắc có thể được sử dụng một cách có chiến lược để làm cho sơ đồ tư duy của bạn dễ đọc hơn.
Mặc dù bạn có thể sử dụng một màu khác nhau cho mỗi ý tưởng, nhưng bạn cũng có thể sử dụng các màu để kết nối các ý tưởng
Sử dụng các biểu tượng để minh họa
Các biểu tượng là những vector đồ họa đơn giản minh họa ý tưởng. Bởi vì chúng rất đơn giản và tiết kiệm không gian, các biểu tượng là sự lựa chọn hoàn hảo để đưa vào biểu đồ của bạn.
Sử dụng các biểu tượng để minh họa ý tưởng và làm cho chúng dễ nhớ hơn.
Sử dụng bố cục dạng lưới
Nếu bạn quan tâm đến việc giữ sơ đồ tư duy của bạn được sắp xếp một cách có tổ chức, thì việc sử dụng bố cục lưới sẽ giúp bạn sắp xếp các yếu tố gọn gàng trên trang.
Tập trung ý tưởng của bạn vào một vài câu hỏi chính
Nếu bạn không chắc chắn nên bắt đầu sơ đồ tư duy của mình ở đâu, hãy tự hỏi những câu hỏi chính mà bạn muốn trả lời là gì.
Nó có thể là một câu hỏi, hoặc một vài câu hỏi liên quan. Sau đó, mở rộng những câu hỏi trong sơ đồ tư duy của bạn.
Sử dụng các hình dạng khác nhau để tạo một hệ thống phân cấp
Đây là một cách bổ sung để tạo hệ thống phân cấp trực quan trong sơ đồ tư duy của bạn: sử dụng các hình dạng khác nhau cho các mức thông tin khác nhau.
Viết từ khóa in hoa để nhấn mạnh
Phân biệt các từ trọng tâm với các phần còn lại bằng cách viết chúng bằng chữ in hoa. Ví dụ, mẫu sơ đồ tư duy dưới đây sử dụng chữ hoa cho tiêu đề và ý tưởng trung tâm. Điều này chỉ ra rằng đó là những điểm chính của sơ đồ tư duy.
Bạn cũng có thể sử dụng một phông chữ khác để nhấn mạnh từ khóa. Hãy chắc chắn rằng chọn phông chữ mà nó thể hiện được chủ đề và phong cách của sơ đồ tư duy của bạn.
Tạo một mẫu sơ đồ tư duy đối xứng
Thiết kế đối xứng rất dễ nhìn.Nó cũng có thể làm cho biểu đồ của bạn được cân bằng và có tổ chức hơn. Để tạo một sơ đồ tư duy đối xứng, đặt cùng số lượng các nhánh ở hai bên của ý tưởng trung tâm.
Khi cần thiết, đính kèm một mô tả ngắn gọn về sơ đồ tư duy của bạn
Tùy thuộc vào mục đích của sơ đồ tư duy của bạn, bạn có thể cần cung cấp thêm một chút nội dung thay vì chỉ cung cấp một vài từ. Trong những trường hợp đó, đây là cơ hội để bạn thực hành tốt trong việc cung cấp một mô tả ngắn gọn về những nội dung mà sơ đồ tư duy của bạn sẽ đề cập đến.
Ví dụ, sơ đồ tư duy này cho thấy các mục tiêu chính của chiến lược tăng trưởng kinh doanh. Giới thiệu ngắn gọn dưới tiêu đề của sơ đồ tư duy giúp người đọc hiểu các nhánh tham gia vào chiến lược khác nhau như thế nào.
Các bước lập Sơ Đồ Tư Duy
Bước 1: Xác định từ khóa
Bước đầu tiên các bạn nên tự tập cho mình thói quen chỉ chú ý đến từ khóa, ghi nhớ từ khóa là đủ để chúng ta nắm bắt được toàn bộ nội dung cần truyền đạt. Ngoài ra, từ khóa là một yếu tố không thể thiếu của Mindmap, bạn sẽ phải dùng những từ khóa đó để lập nên Mind Map cho chính mình.
Bước 2: Vẽ chủ đề ở trung tâm
Bước này các bạn sẽ sử dụng một tờ giấy trắng (không kẻ ô) đặt nằm ngang và vẽ chủ đề ở chính giữa tờ giấy. Giấy trắng không kẻ ô sẽ giúp cho bạn sáng tạo hơn, không bị những ô vuông cản trở suy nghĩ của bạn. Vẽ trên giấy nằm ngang sẽ giúp bạn có được không gian rộng lớn hơn để triển khai các ý.
Bạn cần vẽ chủ đề ở chính giữa tờ giấy, từ đó mới phát triển ra các ý khác ở xung quanh nó.
Bạn có thể tự do sử dụng tất cả các màu sắc mà bạn thích, chủ đề trung tâm có thể là chữ hoặc là hình, nếu kết hợp cả 2 thì càng tốt
Chủ đề trung tâm cần gây sự chú ý để chúng ta dễ nhìn nhận vấn đề, do đó, bạn nên vẽ chủ đề to cỡ 2 đồng xu 5000đ.
Bước 3: Vẽ thêm các tiêu đề phụ
Tiêu đề phụ nên được viết bằng CHỮ IN HOA nằm trên các nhánh dày để làm nổi bật
Tiêu đề phụ nên gắn liền với trung tâm
Tiêu đề phụ nên được vẽ theo hướng chéo góc chứ không nằm ngang, như vậy nhiều nhánh phụ khác có thể được vẽ tỏa ra một cách dễ dàng hơn.
Bước 4: Vẽ các nhánh cấp 2, cấp 3, …
Ở bước này, các bạn vẽ nối tiếp nhánh cấp 2 vào nhánh cấp 1, nhánh cấp 3 vào nhánh cấp 2, v.v… để tạo ra sự liên kết.
Các bạn nên vẽ nhiều nhánh công hơn đường thẳng, như thế sẽ làm cho mindmap của chúng ta nhìn mềm mại, uyển chuyển và dễ nhớ hơn
Chỉ nên tận dụng từ khóa và hình ảnh, ở mỗi nhánh chỉ sử dụng 1 từ khóa. Việc này giúp cho nhiều từ khóa mới và những ý khác được nối thêm vào các từ khóa sẵn có một cách dễ dàng
Bạn hãy dùng những biểu tượng, cách viết tắt để tiết kiệm không gian và thời gian bất cứ lúc nào có thể.
Tất cả các nhánh của một ý nên tỏa ra từ một điểm và có cùng 1 màu.
Bước 5: Thêm các hình ảnh minh họa
Ở bước này, các bạn nên để trí tưởng tượng của mình bay bổng hơn bằng cách thêm nhiều hình ảnh nhằm giúp các ý quan trọng thêm nổi bật, cũng như lưu chúng vào trí nhớ mình tốt hơn vì não bộ của con người có khả năng tiếp thu hình ảnh cao hơn chữ viết. Bạn đừng ngại mình vẽ xấu, cứ vẽ theo những gì bạn nghĩ, những gì bạn liên tưởng, đôi khi càng hài hước càng giúp bạn nhớ chúng được lâu hơn.
Các quy tắc trong việc vẽ Sơ Đồ Tư Duy
Khi thực hiện một sơ đồ tư duy, các bạn nên tuân thủ theo những quy tắc sau :
Đừng suy nghĩ quá lâu mà hãy viết liên tục. Việc các bạn dừng lại để suy nghĩ một vấn đề nào đó quá lâu sẽ khiến cho những suy nghĩ tiếp theo của các bạn bị ngăn lại. Bạn mải lo cho vấn đề đó mà sẽ quên mất những vấn đề tiếp theo. Do đó, các ý nên được triển khai một cách liên tục để duy trì sự liên kết
Không cần tẩy xóa, sửa chữa.
Viết tất cả những gì mình nghĩ cho dù nó có ngớ ngẩn, ngu ngốc đến đâu đi chăng nữa, đừng bỏ lỡ những ý tưởng đó. Đôi khi những ý nghĩ tưởng như điên rồ lại là một ý tưởng cực kỳ độc đáo và sáng tạo mà bạn không ngờ được đó.
Sơ đồ tư duy được vẽ, viết và đọc theo hướng bắt nguồn từ trung tâm di chuyển ra phía ngoài, và sau đó là theo chiều kim đồng hồ. Do đó, các từ ngữ nằm bên trái Sơ đồ tư duy nên được đọc từ phải sang trái.
Lợi ích của việc sử dụng sơ đồ tư duy
Cấu tạo chung của một sơ đồ tư duy bao giờ cũng gồm có chủ đề chính (chủ đề trung tâm), những keyword quan trọng – nội dung cốt lõi của chủ đề (nhánh cành, hay nhánh con), những keyword, hình ảnh minh họa, những mối liên hệ (thông qua các liên kết), màu sắc thể hiện và kích cỡ của mối liên kết. Sử dụng sơ đồ tư duy giúp cho bạn có được cái nhìn tổng quát nhất về đối tượng và giúp bạn xử lý thông tin nhanh, chính xác, giải mã được những dữ liệu còn ẩn chứa, phát huy khả năng tư duy.
Với điểm vượt trội của phương pháp sử dụng sơ đồ tư duy là kích thích sự sáng tạo và tư duy logic cũng như có thể phát huy tối đa khả năng ghi nhớ, hệ thống hóa các cơ sở dữ liệu.
Theo nhận định của các chuyên gia trong ngành giáo dục, sơ đồ tư duy là công cụ mang lại hiệu quả cao thực sự của cá nhân và trong hoạt động đội nhóm. Những người thường xuyên sử dụng sơ đồ tư duy sẽ có lối tư duy khoa học và logic hơn rất nhiều.
Trong học tập, các bạn học sinh, sinh viên sử dụng sơ đồ tư duy giúp nâng cao sự tập trung, ghi nhớ, từ đó giúp cải thiện kết quả học tập tốt nhất. Việc sử dụng sơ đồ tư duy trong hoạt động giảng dạy của thầy cô giúp tạo điều kiện thuận lợi cho tư duy sáng tạo, kích thích khám phá và tìm tòi kiến thức của học sinh. Bên cạnh đó, việc thầy cô hướng dẫn học sinh tự vẽ sơ đồ tư duy theo tư duy và cách tiếp cận vấn đề cũng giúp cho học sinh tự nắm bắt kiến thức tốt hơn, ghi nhớ lâu hơn.
Không chỉ trong học tập, trong nhiều lĩnh vực khác như tổ chức sự kiện, người lãnh đạo bộ máy hoạt động, hay những người thường xuyên làm công tác kế hoạch thì sơ đồ tư duy cũng là công cụ hữu hiệu. Sơ đồ tư duy được ví như tấm “bản đồ vạn năng” cho trí não, là chìa khóa giúp bạn gợi nhớ thông tin chính xác, dễ dàng và hiệu quả hơn.
Ưu điểm vượt trội của sơ đồ tư duy
Điểm cộng lớn nhất cho sơ đồ tư duy đẹp sáng tạo là giúp cho bạn nâng cao hiệu quả làm việc, tăng tính sáng tạo và tư duy khoa học. Sơ đồ tư duy là công cụ khá hoàn hảo cho bạn giúp tăng hiệu suất làm việc, lên kế hoạch và ý tưởng khoa học, hợp lý hơn. Bạn dễ dàng xác định được mối liên hệ của các thông tin, dữ liệu, cải thiện năng lực ghi nhớ.
Sử dụng sơ đồ tư duy là phương pháp hữu hiệu để bạn phác thảo những ý tưởng độc đáo, những tư duy sáng tạo trong điều kiện thời gian bị hạn chế. Đây cũng là phương pháp cực kỳ tốt để bạn có thể sắp xếp những ý tưởng và xâu chuỗi chúng lại trong các mối liên hệ nhất định.
Bài viết trên đã hướng dẫn bạn cách vẽ sơ đồ tư duy và những quy tắc liên quan đến sơ đồ tư duy. Sơ đồ tư duy là kiến thức vô cùng quan trọng ứng dụng được rất nhiều trong cuộc sống. Hy vọng bài viết trên sẽ giúp ích được cho việc học cũng như công việc của bạn.
