Swot là mô hình kinh điển mà không doanh nghiệp nào có thể bỏ qua. Phân tích Swot chính là chìa khóa để mở cánh cửa thành công của doanh nghiệp. Thế nhưng bạn có thực sự hiểu được hết Swot là gì chưa, hãy theo dõi bài viết sau đây để hiểu rõ hơn về Swot là gì nhé!
Swot là gì? Ma trận Swot là gì?
SWOT là viết tắt của 4 từ Tiếng Anh: Strengths (thế mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội) và Threats (Thách thức). Đây là mô hình (hay ma trận) phân tích kinh doanh nổi tiếng cho hầu hết các doanh nghiệp.
Mô hình SWOT là mô hình phân tích kinh doanh nổi tiếng dành cho doanh nghiệp muốn cải thiện tình hình kinh doanh bằng định hướng đúng đắn và xây dựng nền tảng phát triển vững chắc.
Trong đó Strengths và Weaknesses được xem là hai yếu tố nội bộ trong một doanh nghiệp. Đây là hai yếu tố doanh nghiệp có thể tự kiểm soát và thay đổi được. Thường các yếu tố này có liên quan tới hoạt động công ty, tài sản thuộc về doanh nghiệp, phát triển sản phẩm,…
Opportunities và Threats là yếu tố bên ngoài, thường liên quan tới thị trường và mang tính vĩ mô. Doanh nghiệp hoàn toàn có thể nắm bắt cơ hội, nhưng phải quan tâm và đề phòng tới những thách thức bên ngoài có thể ập tới bất cứ lúc nào. Những yếu tố này, doanh nghiệp thường không thể kiểm soát và thay đổi được, như: các vấn đề về đối thủ cạnh tranh, giá nguyên vật liệu đầu vào, xu hướng mua sắm của khách hàng,….
Một bản phân tích Swot có thể giúp bạn gạch đầu dòng những điểm mạnh nhất mà bạn có, tự nhận biết những yếu điểm bạn cần khắc phục, nắm lấy cơ hội từ bên ngoài, và phòng ngừa những thách thức đang ở phía trước.
Phân tích Swot là gì?
Phân tích Swot là yếu tố quan trọng để tạo chiến lược sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Về cơ bản, phân tích Swot tức là phân tích 4 yếu tố: Strengths (Điểm mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội), Threats (Thách thức) giúp bạn xác định mục tiêu chiến lược, hướng đi cho doanh nghiệp.
Phân tích Swot có thể được áp dụng cho toàn bộ doanh nghiệp, tổ chức hoặc các dự án riêng lẻ mà doanh nghiệp triển khai.
Phân tích Swot của một doanh nghiệp bao gồm những khía cạnh sau:
Thế mạnh: Đặc điểm doanh nghiệp hoặc dự án đem lại lợi thế cạnh tranh so với đối thủ.
Điểm yếu: Điều khiến doanh nghiệp hoặc dự án khiến doanh nghiệp hoặc dự án yếu thế hơn so với đối thủ.
Cơ hội: Nhân tố môi trường có thể khai thác để giành được lợi thế và mở ra nhiều cơ hội khác.
Thách thức: Nhân tố môi trường có thể tác động tiêu cực đến doanh nghiệp hoặc dự án.
Ý nghĩa của việc sử dụng ma trận Swot
Sử dụng ma trận Swot hợp lý giúp doanh nghiệp hiểu về mình hơn, biết doanh nghiệp đang có gì và thiếu gì từ đó có thể khắc phục được mình. Là một dự án, một doanh nghiệp lớn thì sai lầm dù là nhỏ nhất cũng sẽ mang đến rất nhiều tổn thất vì vậy phân tích Swot tốt đồng nghĩa doanh nghiệp đã tạo cho mình nền tảng vững chắc trên thương trường. Thương trường là chiến trường vì vậy một bước sa chân sẽ dẫn bạn đến gần hơn với cửa tử. Phân tích tốt ma trận Swot giúp doanh nghiệp lật ngược tình thế, chuyển khó khăn thành cơ hội bởi biết người biết ta trăm trận trăm thắng.
Swot còn được gọi bằng những tên gọi nào?
Trước khi mang tên gọi là Swot, mô hình phân tích này đã được gọi là Soft: Thỏa mãn ( Satisfactory) – Điều tốt trong hiện tại, Cơ hội ( Opportunity) – Điều tốt trong tương lai, Lỗi ( Fault) – Điều xấu trong hiện tại; Nguy cơ ( Threat) – Điều xấu trong tương lai.
Đến năm 1964, sau khi mô hình này được giới thiệu cho Urick và Orr tại Zurich Thuỵ Sĩ, họ đã đổi F ( Fault) thành W (Weakness) và tên gọi SWOT ra đời.
Nguồn gốc của mô hình Swot
Mô hình phân tích SWOT được cho rằng do Albert Humphrey phát triển vào những năm 1960- 1970. Đây là kết quả của một dự án nghiên cứu do đại học Stanford, Mỹ thực hiện. Dự án này sử dụng dữ liệu từ 500 công ty có doanh thu lớn nhất nước Mỹ (Fortune 500). Nhằm tìm ra nguyên nhân thất bại trong việc lập kế hoạch của các doanh nghiệp này.
Ban đầu mô hình phân tích này có tên gọi SOFT, là viết tắt của: Satisfactory– Opportunity – Fault – Threat.
Đến năm 1964, sau khi mô hình này được giới thiệu cho Urick và Orr tại Zurich Thuỵ Sĩ, Albert cùng các cộng sự của mình đã đổi F (Fault) thành W (Weakness) và SWOT ra đời từ đó.
Năm 1973, SWOT được sử dụng tại J W French Ltd và thực sự phát triển từ đây. Đầu năm 2004, SWOT đã được hoàn thiện và cho thấy khả năng hữu hiệu trong việc đưa ra cũng như thống nhất các mục tiêu của tổ chức mà không cần phụ thuộc vào bên ngoài và tiết kiệm chi phí.
Tại sao phải sử dụng Swot?
Những doanh nghiệp lớn đi xa hơn, khi họ thu thập những thông tin trực tiếp từ khách hàng để phân tích SWOT. Bạn hoàn toàn có thể tham vấn ý kiến từ bạn bè, phòng kế toán, hoặc thậm chí từ đối tác và các đại lý cung ứng sản phẩm doanh nghiệp.
Một bản phân tích SWOT có thể giúp bạn gạch đầu dòng những điểm mạnh nhất mà bạn có, tự nhận biết những yếu điểm bạn cần khắc phục, nắm lấy cơ hội từ bên ngoài và phòng ngừa những thách thức. Khi bạn dành thời gian để phân tích SWOT, doanh nghiệp của bạn chắc chắn sẽ tạo dựng được những chiến lược và đề xuất cần thiết khi kết hợp các yếu tố S-W-O-T. Đó là những nền móng mà công ty cần để phát triển định hướng trong tương lai. Vì vậy sử dụng Swot là điều gần như bắt buộc đối các doanh nghiệp thực sự muốn phát triển.
Những thành tố trong mô hình Swot
Strengths
Chính là lợi thế của riêng bạn, doanh nghiệp, dự án, sản phẩm…của bạn. Đây phải là những đặc điểm nổi trội mà bạn đang nắm giữ khi so sánh với đối thủ. Hãy trả lời câu hỏi: Bạn làm điều gì tốt và tốt nhất? Những nguồn lực nội tại mà bạn có là gì?
Những điểm nổi bật có thể kể đến như sau:
Nguồn lực, tài sản, con người
Kinh nghiệm, kiến thức, dữ liệu
Tài chính
Marketing
Cải tiến
Giá cả, chất lượng sản phẩm
Chứng nhận, công nhận
Quy trình, hệ thống kỹ thuật
Kế thừa, văn hóa, quản trị
Khi đánh giá các đặc điểm trên, bạn nên đặt tâm lý khách quan, không được kiêm tốn khi đánh giá. Đây là một bước rất quan trọng, nếu không đánh giá chính xác sẽ dễ dẫn đến nhiều bước đi sai lầm về sau.
Weaknesses
Điểm yếu chính là những việc bạn làm chưa tốt. Nếu cảm thấy lúng túng thì cách tìm ra điểm yếu đơn giản nhất chính là dò lại những lĩnh vực tôi đã gợi ý trên.
Ngoài ra bạn hãy tự hỏi những câu hỏi sau: Việc nào mình làm kém, thậm chí tệ nhất? Việc gì mình đang né tránh? Lời nhận xét tiêu cực nào bạn nhận được từ người tiêu dùng và thị trường v..v
Bạn chỉ cần nhớ một điều: điểm yếu là những vấn đề đang tồn tại bên trong. Chúng cản trở bạn trên con đường đạt được mục tiêu. Khi nhìn thẳng vào sự thật, nhận ra giới hạn của mình và bạn sẽ trả lời được câu hỏi Đâu là điểm yếu? Từ đó tìm ra giải pháp vượt qua.
Opportunities
Những tác động từ môi trường bên ngoài nào sẽ hỗ trợ việc kinh doanh của bạn? Tác nhân có thể là:
Sự phát triển, nở rộ của thị trường
Đối thủ đang tỏ ra chậm chạp, yếu kém, tiếng xấu
Xu hướng công nghệ thay đổi
Xu hướng toàn cầu
Hợp đồng, đối tác, chủ đầu tư
Mùa, thời tiết
Chính sách, luật
Threats
Yếu tố bên ngoài nào đang gây khó khăn cho bạn trên con đường phát triển? Trả lời được câu hỏi này nghĩa là bạn đã tìm ra được Nguy cơ. Danh sách các vấn đề bên trên có thể giúp bạn tìm ra nguy cơ sẽ gặp phải trong tương lai.
Sau khi tìm ra nguy cơ, điều bạn cần làm là đề ra phương án giải quyết. Và phương án này thường là nâng cao kỹ năng quản trị để không bị những nguy cơ nhấn chìm.Hãy nhanh chóng vạch ra và triển khai những cách khả thi để giảm bớt độ nghiêm trọng. Tốt nhất là né tránh những nguy cơ này.
Làm thế nào để nắm vững Swot
Áp dụng Swot
Phân tích Swot giúp mang lại cái nhìn sâu sắc về một tổ chức, dự án do đó phương pháp này đặc biệt hữu ích trong việc ra quyết định, hoạch định chiến lược và thiết lập kế hoạch. Phân tích Swot thường được sử dụng trong những trường hợp dưới đây:
Các buổi họp brainstorming ý tưởng
Giải quyết vấn đề ( cơ cấu tổ chức, nguồn lực, năng suất lao động, văn hóa doanh nghiệp v..v)
Phát triển chiến lược ( cạnh tranh; sản phẩm, công nghệ, thị trường mới v..v)
Lập kế hoạch
Ra quyết định
Đánh giá chất lượng sản phẩm
Đánh giá đối thủ
Kế hoạch phát triển bản thân
Thực hiện Swot
Swot được trình bày dưới dạng một ma trận gồm 2 hàng 2 cột và chia làm 4 phần. Mỗi phần sẽ tương ứng với những Điểm mạnh (Strengths), Điểm yếu (Weaknesses), Cơ hội (Opportunities), và Nguy cơ (Threats).
Từ hình ma trận trên ta có:
Điểm mạnh là những tác nhân bên trong doanh nghiệp mang lợi ích giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu.
Điểm yếu là những tác nhân bên trong doanh nghiệp mang tính tiêu cực cản trở sự phát triển của doanh nghiệp.
Cơ hội là những tác nhân bên ngoài doanh nghiệp mang tính tích cực hoặc có lợi giúp lợi đạt được mục tiêu.
Nguy cơ là những tác nhân bên ngoài doanh nghiệp (mang tính tiêu cực hoặc gây khó khăn trong việc đạt được mục tiêu của bạn.
Mục đích của phân tích Swot là nhằm xác định thế mạnh mà bạn đang nắm giữ cũng như những điểm hạn chế cần phải khắc phục. Nói cách khác, Swot chỉ ra cho bạn đâu là nơi để bạn tấn công và đâu là nơi bạn cần phòng thủ. Kết quả của Swot là lập ra một kế hoạch cụ thể và giải pháp chi tiết để giải quyết các nguy cơ phía trước.
Mở rộng Swot
Nếu chỉ làm sáng tỏ được 4 yếu tố trong SWOT và không có bất cứ động thái gì tiếp theo, thì việc phân tích này sẽ chẳng thể phát huy bất kỳ tác dụng nào. Sau khi đã trả lời một cách chính xác 4 điều về tổ chức của bạn: Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, nguy cơ, giờ đã đến lúc bạn đưa ra những chiến lược phù hợp. Và sau đây là 4 chiến lược căn bản mà bạn có thể tham khảo để đạt được mục tiêu của mình:
Chiến lược SO (Strengths – Opportunities): theo đuổi cơ hội phù hợp với điểm mạnh của doanh nghiệp.
Chiến lược WO (Weaks – Opportunities): vượt qua điểm yếu để tận dụng cơ hội.
Chiến lược ST (Strengths – Threats): xác định cách sử dụng lợi thế, điểm mạnh để giảm thiểu rủi ro.
Chiến lược WT (Weaks – Threats): thiết lập kế hoạch để tránh cho những điểm yếu bị tác động từ môi trường bên ngoài.
Những lĩnh vực nào có thể áp dụng swot?
Xác định Swot là cực kỳ quan trọng. Nó quyết định bước tiếp theo để đạt được mục tiêu là gì. Người lãnh đạo nên dựa vào ma trận Swot xem mục tiêu có khả thi hay không. Nếu không thì họ cần thay đổi mục tiêu và làm lại quá trình đánh giá ma trận Swot.
Dưới đây là một số trường hợp ứng dụng phân tích Swot:
Lập kế hoạch chiến lược
Brainstorm ý tưởng
Đưa ra quyết định
Phát triển thế mạnh
Loại bỏ hoặc hạn chế điểm yếu
Giải quyết vấn đề cá nhân như vấn đề nhân viên, cơ cấu tổ chức, nguồn lực tài chính….
Vì sao nhà lãnh đạo cần lập mô hình Swot?
Ở cương vị là người lãnh đạo, bạn nên sử dụng ma trận Swot để điều hành doanh nghiệp tốt nhất. Tuy nhiên, phân tích Swot không phải là quá trình mà nhà lãnh đạo có thể thực hiện đơn lẻ. Kết quả phân tích mô hình Swot cần được triển khai quy mô một nhóm người với nhiều khía cạnh và những quan điểm có thể đem lại kết quả khách quan nhất.
Bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào phân tích Swot, có thể là người quản lý, người làm sales, người làm dịch vụ chăm sóc khách hàng, hoặc khách hàng của bạn cũng có thể tham gia vào quá trình này. Swot cũng là một trong những công cụ huy động sức mạnh đội nhóm, gắn kết thành viên trong nhóm, khuyến khích họ tham gia đóng góp ý kiến và xây dựng chiến lược.
Ưu và nhược điểm của việc phân tích Swot
Ưu Điểm
Miễn phí: Một trong những lợi thế lớn nhất của phân tích Swot là nó không có chi phí liên quan. Đây là một phương pháp hiệu quả để phân tích các dự án và đề xuất trong một công ty ở bất kỳ chức năng hoặc ngành nào.
Kết quả quan trọng: Tiền đề đằng sau phân tích Swot là xác định những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong khái niệm được phân tích. Kết quả lý tưởng đối với một công ty là tối đa hóa điểm mạnh và giảm thiểu điểm yếu để công ty có thể tận dụng cơ hội, vượt qua các mối rủi ro đã xác định.
Ý tưởng mới: Một lợi ích khác của phân tích Swot là có thể giúp tạo ra các ý tưởng mới cho doanh nghiệp. Nó không chỉ nâng cao nhận thức về những lợi thế (và bất lợi) tiềm ẩn và những mối đe dọa mà còn có thể giúp chúng ta phản ứng hiệu quả hơn trong tương lai, kế hoạch để chuẩn bị khi những rủi ro.
Nhược Điểm
Kết quả phân tích chưa chuyên sâu: Thông thường, phân tích Swot khá đơn giản, thường không được đưa ra phản biện. Nếu công ty chỉ tập trung vào việc chuẩn bị dự án dựa trên phân tích Swot, nó không đủ toàn diện để đánh giá, định hướng các mục tiêu.
Nghiên cứu bổ sung cần thiết: Để phân tích Swot thành công, cần nhiều hơn một danh sách về những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và các rủi ro. Một bản phân tích Swot kỹ lưỡng nên xem xét cơ hội hoặc quy mô của các rủi ro để xem nó có liên quan đến những điểm mạnh và điểm yếu của công ty.
Những thành tố trong mô hình Swot
Strengths
Dưới đây là một vài lĩnh vực mà doanh nghiệp có thể sử dụng làm cơ sở để bạn tìm ra điểm mạnh của mình:
Nguồn lực, tài sản, con người
Kinh nghiệm, kiến thức, dữ liệu
Tài chính
Marketing
Cải tiến
Giá cả, chất lượng sản phẩm
Chứng nhận, công nhận
Quy trình, hệ thống kỹ thuật
Kế thừa, văn hóa, quản trị
Weaknesses
Điểm yếu là các yếu tố bất lợi mà doanh nghiệp đang có. Bạn cần phải khắc phục những điểm yếu này, nếu như muốn cạnh tranh với các đối thủ trên thị trường.
Cần phải khắc phục những điểm nào để cạnh tranh tốt hơn?
Doanh nghiệp cần phải cải thiện những quy trình nào?
Những tài sản nào mà doanh nghiệp cần phải bổ sung?
Những khoảng trống nào cần phải được lấp đầy trong doanh nghiệp của bạn?
Liệu địa điểm / trụ sở mà doanh nghiệp của bạn đang hoạt động có phù hợp cho sự phát triển sau này?
Opportunities
Tác nhân này có thể là:
Sự phát triển, nở rộ của thị trường
Đối thủ đang tỏ ra chậm chạp, yếu kém, tiếng xấu
Xu hướng công nghệ thay đổi
Xu hướng toàn cầu
Hợp đồng, đối tác, chủ đầu tư
Mùa, thời tiết
Chính sách, luật
Threats
Danh sách các vấn đề sau đây có thể giúp bạn tìm ra nguy cơ mà bạn hoặc tổ chức sẽ gặp phải trong tương lai:
Bạn có phải đối phó với những đối thủ cạnh tranh tiềm tàng sau này?
Liệu nhà cung ứng sẽ cung cấp nguyên vật liệu cho doanh nghiệp theo mức giá hợp lý mà bạn có thể chấp nhận được?
Sự phát triển của công nghệ có ảnh hưởng xấu tới doanh nghiệp bạn?
Sự thay đổi về hành vi tiêu dùng của khách hàng có là mối bận tâm tới hoạt động của doanh nghiệp?
Xu thế của thị trường sau này có là thách thức cho doanh nghiệp trong tương lai?
Cách xây dựng một bản phân tích Swot hiệu quả
Qua những thông tin trên, bạn cũng hiểu rõ về mô hình Swot là gì, cùng hàng loạt vấn đề phải quan tâm. Và bây giờ là cách xây dựng một bản phân tích Swot hiệu quả:
Thiết lập Ma trận SWOT
Trình bày ý tưởng SWOT dưới dạng ma trận sẽ giúp bạn có thể phát triển đúng hướng theo các yếu tố:
Phát triển điểm mạnh
Cải thiện điểm yếu
Tận dụng cơ hội
Hạn chế rủi ro
Phát triển Điểm mạnh
Vị trí kinh doanh tốt
Cơ sở vật chất tốt, mở rộng quy mô
Thương hiệu doanh nghiệp tốt
Menu đa dạng, đặc sắc theo từng mùa
Giá thành tương xứng với chất lượng, được khách hàng yêu thích
Kết hợp với các cơ hội:
Nhu cầu khách hàng tăng mạnh
Thức uống luôn mới mẻ, sáng tạo
Tiềm năng phát triển mạnh qua các ứng dụng giao hàng.
Mở rộng Swot
4 chiến lược căn bản có thể tham khảo để đạt được mục tiêu cuối cùng:
Chiến lược SO (Strengths – Opportunities)
Chiến lược WO (Weaks – Opportunities)
Chiến lược ST (Strengths – Threats)
Chiến lược WT (Weaks – Threats)
Những câu hỏi thường gặp trong việc phân tích mô hình Swot
Làm sao để biến lý thuyết của Swot trên trang giấy vào thực tiễn?
Swot cần tham khảo những ai?
Ai có thể tham gia Swot cho doanh nghiệp?
Swot cần những gì?
Những câu hỏi trên đây là những câu hỏi thường gặp trong việc phân tích mô hình Swot. Thông qua bài viết trên, ắt hẳn bạn đã tìm được câu trả lời rồi đúng không nào.
Qua bài viết trên hy vọng bạn đã hiểu được Swot là gì và những vấn đề cần chú ý khi phân tích Swot. Hy vọng có thể giúp ích cho sự phát triển doanh nghiệp của bạn.
