Netizen bắt đầu xuất hiện từ khi có mạng xã hội, đặc biệt là khi một ngôi sao, người nổi tiếng xuất hiện. Nhắc đến Netizen, có những người thích và không thích. Vậy thực chất Netizen là gì? Tại sao Netizen lại có ảnh hưởng mạnh đến vậy? Chúng ta cùng tìm hiểu khái niệm Netizen là gì nhé.
Netizen là gì và Netizen là ai?
Netizen là một từ gốc Âu Mỹ, được ghép giữa 2 từ tiếng Anh là Internet và citizen (công dân). Theo từ điển tiếng Anh thì Netizen có nghĩa là người sử dụng Internet. Trên thực tế Netizen còn có tên gọi khác là Cybercitizens, và tiếng Việt hiểu Netizen có nghĩa là cộng đồng mạng hay cư dân mạng. Netizen để chỉ những ai sử dụng mạng xã hội và phát ngôn trên mạng xã hội.
Netizen được định nghĩa vừa là cá nhân vừa là một cộng đồng tích cực tham gia vào các trang mạng xã hội, tham gia bình luận vào các bài viết, nhắn tin, trao đổi trực tuyến trên mạng xã hội. Cư dân mạng có thể tự do bày tỏ quan điểm của mình về một vấn đề nào đó, cho dù đó có phải tin chính thống hay fake news đi chăng nữa.
Ý nghĩa của Netizen?
Netizen là một thành tố không thể thiếu trong mạng xã hội vì bản chất mạng xã hội cần có sự tương tác và phát ngôn. Do vậy, cộng đồng mạng chính là “nhân vật chính” trong đó. Có cộng đồng mạng, dân cư mạng thì mới hình thành nên mạng xã hội kết nối người dùng đúng nghĩa.
Netizen là người, cộng đồng đưa ra các quan điểm với một vấn đề nào đó họ quan tâm. Các quan điểm của Netizen có thể chia theo hướng tích cực hoặc cũng có thể là tiêu cực, trung lập. Hướng tiêu cực, có thể sử dụng những lời lẽ quá khích về một vấn đề nào đó, hay chỉ trích, mắng mỏ… Hướng tích cực là những người có những lời bình luận thân thiện hơn, đồng cảm hơn với đối tượng. Hoặc những người trung lập, bày tỏ quan điểm cá nhân không rõ ràng, đứng ở giữa, hoặc chỉ tương tác chứ không bày tỏ quan điểm cụ thể.
Việc Netizen bày tỏ quan điểm trên cộng đồng mạng xã hội là quyền tất yếu, tự do ngôn luận của mỗi người. Tuy nhiên trở thành một Netizen văn minh, lịch sự là điều cần thiết. Đã có rất nhiều nước áp dụng chính sách kiểm soát hay thậm chí xử phát những hành vi quá khích, bôi nhọ danh dự của một ai đó trên mạng.
Netizen Hàn là gì?
Mạng lưới Netizen mang tính toàn cầu, Netizen ở một số nước được dùng cho cộng đồng mạng khi bàn về các vấn đề liên quan đến ca sĩ thần tượng của mình. Còn ở Việt Nam thì cộng đồng này khá phát triển vì có nhiều môi trường thuận lợi. Khi nhắc đến ca sĩ thần tượng thì chúng ta không thể không kể đến đất nước Hàn Quốc, nơi mà có số lượng nghệ sĩ, idol đông đảo của giới trẻ.
Vậy nên một trong những cộng đồng Netizen nổi tiếng nhất trên thế giới đó chính là Netizen đến từ Hàn Quốc. Gọi là Netizen Hàn Quốc.
Như chúng ta đều biết thì Hàn Quốc là một quốc gia sở hữu nền công nghiệp giải trí phát triển nhất nhì trong khu vực. Đi kèm với đó là số lượng người hâm mộ hùng hậu của các ngôi sao thần tượng nên cộng đồng Netizen tại đây vô cùng đông đúc và nhộn nhịp.
Đối với các nghệ sĩ, càng nổi tiếng thì họ càng phải đối mặt với nhiều tin đồn bất đắc dĩ, những bình luận “ném đá” từ cộng đồng ảo trên mạng. Đây được coi là khởi nguồn của Netizen Hàn. Chủ đề bàn luận chủ yếu của Netizen Hàn – Netizen Kpop là các vấn đề liên quan đến các nhóm nhạc, thần tượng của mình cả trong chuyên môn lẫn đời tư.
Netizen là một áp lực rất lớn đối với nghệ sĩ Hàn Quốc. Bởi vì cộng đồng Netizen ở đây hoạt động rất mạnh, chú trọng đến bất cứ hành động, cử chỉ nào của nghệ sĩ và không ngại phát ngôn trên mạng xã hội. Showbiz Hàn cũng ngày càng có sự cạnh tranh gay gắt về thành tích, các giải thưởng, danh hiệu. Để tồn tại được trong môi trường khắc nghiệt ấy, nghệ sĩ phải phát huy hết tất cả những tài năng và không ngừng cố gắng. Vất vả là thế nhưng họ vẫn phải đối mặt với những lời đàm tiếu, miệt thị mà netizen Hàn dành cho mình.
Knet là gì?
Knet là viết tắt của từ Korean Net, nghĩa đen là mạng lưới Hàn Quốc. Và được hiểu chính thức là cộng đồng mạng Hàn Quốc. Đối với giới Kpop, Knet được hiểu là cộng đồng những người có sự quan tâm đặc biệt đến ngành giải trí Hàn Quốc.
Như vậy có thể thấy Knet là một phần nhỏ của Netizen. Netizen để chỉ cộng đồng mạng nói chung còn Knet để chỉ cộng đồng mạng quan tâm đến ngành giải trí mà thôi.
Knet nói về cộng đồng mạng quan tâm đến ngành giải trí Hàn Quốc.
Tầm ảnh hưởng của Netizen
Netizen có thể là bất kỳ ai trong chúng ta, chỉ cần tham gia, phát ngôn quan điểm về những vấn đề trên mạng xã hội đều được coi là Netizen.
Thông thường, trước một sự kiện hay vụ việc xã hội xảy ra. Cộng đồng Netizen sẽ lên tiếng và tất nhiên họ có quyền phán xét và tham gia bàn luận bất kỳ điều gì họ cho là đúng. Tuy nhiên, thường thì sẽ chia ra 3 hướng: tích cực, tiêu cực và trung lập.
Tiêu cực. Netizen sẽ thường đánh giá sự việc theo chiều hướng xấu, đó có thể là chỉ trích, mắng mỏ, chửi rủa, kêu gọi bài trừ…Dù sự việc đó có đúng hay sai thì họ cũng không quan tâm và bảo vệ quan điểm đến cùng. Điều đáng buồn là số lượng Netizen đang ngày càng lớn và không kiểm soát được phát ngôn của mình trên mạng xã hội.
Tích cực. Netizen tích cực sẽ luôn có cái nhìn thân thiện và đồng cảm hơn trước một thông tin hay sự kiện, họ có cái nhìn khách quan, phân tích gốc rễ của vấn đề trước khi phát ngôn. Và họ là những người tiếp cận truyền thông rất tốt, không bị truyền thông “dắt mũi”.
Trung lập. Là những người không có ý kiến hoặc không bày tỏ thái độ rõ ràng trên mạng xã hội, chỉ xem nhưng không bày tỏ quan điểm.
Hiện nay, rất phổ biến các chiêu trò hãm hại hay bôi xấu danh dự của ai đó. Đó có thể là những phát ngôn gây sốc, lộ clip nóng, làm lố, nói xấu nhau, tâm thư, lộ hàng… rồi đăng tải lên mạng xã hội. Khi đó, các Netizen sẽ đổ xô vào cho ý kiến thì dù bạn có mạnh mẽ, thành công và xinh đẹp đến đâu cũng sẽ bị vùi dập không thương tiếc. Tiêu biểu là đã có rất nhiều nghệ sĩ hoạt động trong lĩnh vực ca hát hay diễn viên đã từng tự sát hoặc rơi vào trạng thái trầm cảm vì không chịu nổi sức ép của dư luận. Đặc biệt là những nghệ sĩ Hàn vì cộng đồng Netizen ở đây rất “khó” tính và chỉ trích không thương tiếc.
Làm thế nào để hạn chế sự bùng nổ của Netizen tiêu cực?
Trước sự bùng nổ mạnh của Netizen thì chúng ta khó mà kiểm soát chặt chẽ được. Một trong những biện pháp hữu hiệu và mang tính răn đe để netizen không làm tổn hại đến người khác là buộc các quốc gia đưa ra luật an ninh mạng. Điều này đòi hỏi người dùng phải cung cấp đầy đủ các thông tin cá nhân cần thiết và đăng ký tài khoản rõ ràng, nhằm phục vụ cho mục đích quản lý.
Đây có thể xem là biện pháp tối ưu nhất hiện nay để hạn chế sự bùng nổ Netizen. Đồng thời cũng nhờ vậy mà mọi thông tin xấu và nhạy cảm cũng sẽ được kiểm duyệt và thắt chặt hơn.
Bên cạnh đó, truyền thông tích cực và truyền thông về văn hóa Netizen trên mạng xã hội cũng góp phần làm thay đổi nhận thức trong mỗi người, từ đó lan tỏa mạnh đến cộng đồng mạng. Bởi vì chính họ là nguyên nhân, là nhân tố của Netizen.
Cư dân mạng có thật sự là cộng đồng chân chính hay không?
Cư dân mạng có phải là cộng đồng chân chính hay không? Đây là câu hỏi được đặt ra. Vốn dĩ mạng xã hội là một thế giới thông tin rộng lớn, không hạn định; nhiều lợi ích và cũng nhiều cạm bẫy.
Vậy nên cư dân mạng là cộng đồng chân chính chỉ khi mỗi cá nhân nghiêm túc, tích cực, có bản lĩnh, có ý thức trách nhiệm khi tham gia các hoạt động trên Internet (đóng góp chia sẻ thông tin hữu ích, quan điểm đúng đắn) giúp xây dựng cộng đồng mạng lành mạnh, trí tuệ, góp phần vào sự phát triển xã hội.
Còn nếu cư dân mạng lạm dụng sức công phá của mạng xã hội để lan truyền nhiều thông tin thiếu chính xác, không có giá trị với phát ngôn của bản thân; a dua, phản ứng, chia sẻ thông tin theo số đông…để lại nhiều hệ lụy cho xã hội thì đó là cư dân mạng không chân chính.
Do vậy, lựa chọn theo chiều hướng nào là do chính bản thân mỗi người quyết định. Phân định được cái tốt, cái xấu, cái hay, cái dở.
Hãy trở thành một Netizen chân chính
Phải thừa nhận rằng, một bộ phận báo chí (nhất là những tờ báo hay trang tin điện tử chủ yếu duy trì nhờ những tin bài giải trí, giật gân) đã góp phần đẩy cao vai trò của cộng đồng mạng khi hình thành những chuyên mục chỉ để đưa tin tức về họ. Mức độ đưa tin dày đặc khiến có vẻ như các bình luận, chỉ trích, phán xét của cư dân mạng dần dà trở thành nguồn tin chính thống? Song thực tế, họ chỉ giống như các “anh hùng bàn phím”, luôn có thể hốt hoảng hay xôn xao với nỗi đau của người khác, luôn có thể lên tiếng chỉ trích hành động sai trái nào đó nhưng chỉ là trên không gian ảo, trên các mạng xã hội mà thôi, còn trách nhiệm với phát ngôn của mình thì hầu như không có.
Có lẽ vì thế, trên blog của đạo diễn Phanxine (Phan Gia Nhật Linh) từng công bố một ý kiến đại loại rằng, hễ có chuyện gì thì cư dân mạng chia sẻ đường dẫn, lan tỏa tin đồn, chẳng cần kiểm tra chuyện gì đúng sai, cứ thế mà cắt, dán rồi chia sẻ đường dẫn; rồi theo một cơ chế rất tự nhiên, họ nhảy vào để cho ra đời mấy cái “tít” kiểu như “cư dân mạng nổi sóng”, và buồn cười là cư dân mạng đọc báo thấy cư dân mạng nổi sóng thì lại tự động chia sẻ, lan truyền… Ý kiến này của đạo diễn Phanxine phần nào cho thấy bản chất phần lớn cư dân mạng dường như chỉ là a dua và phản ứng, chia sẻ theo số đông.
Vậy nên để nói đến Netizen chân chính trước tiên là hãy biết chọn lọc thông tin, không bị truyền thông dắt mũi có như vậy mới nêu được ý kiến, cũng như quan điểm về vấn đề đúng đắn, không “ảo”.
Rõ ràng mà nói, không phải cứ tham gia internet thì sẽ là cư dân mạng, vấn đề còn phụ thuộc ý thức, thái độ và hành vi của cá nhân ấy khi hoạt động trong một cộng đồng rộng lớn, phức tạp. Tham gia các hoạt động trên internet đòi hỏi mỗi cá nhân có trách nhiệm, có bản lĩnh, tìm tòi sáng tạo để trở thành cư dân mạng thực thụ, góp phần xây dựng cộng đồng mạng lành mạnh, có trí tuệ, từ đó góp phần vào sự phát triển chung của xã hội.
Vấn đề về Netizen là gì, Netizen – tích cực có, tiêu cực có, vậy nên nếu chỉ nói trách nhiệm thay đổi chính bản thân Netizen thôi thì chưa đủ. Mỗi người, mỗi nghệ sĩ, mỗi cá nhân đều phải biết rằng những gì mình làm, những gì mình làm đúng. Biết rằng không nên để những lời nói của những người “lạ” trên mạng xã hội làm tổn hại đến chính bản thân mình.